وقتی برق نمی‌رسد، نوبت گاز است!

توسعه‌دهندگان مراکز داده در بریتانیا تصمیم گرفته‌اند دیگر منتظر اتصال به شبکه برق نمانند و خودشان با استفاده از گاز برق تولید کنند.چون اتصال به شبکه برق سراسری کشور زمان بسیار زیادی می‌برد.

این تغییر رویکرد در حالی است که «استراتژی صنعتی دولت بریتانیا» وعده داده بود با تسهیل زیرساخت‌ها، روند ساخت مراکز داده را سرعت ببخشد — وعده‌ای که حالا به نظر می‌رسد در عمل چندان موفق نبوده است.

اوایل امسال، دولت بریتانیا برنامه‌هایی را برای گسترش صنعت هوش مصنوعی کشور اعلام کرد. این برنامه‌ها شامل ساخت زیرساخت‌های بیشتر — به‌ویژه مراکز داده جدید — و ایجاد مناطقی ویژه با عنوان «مناطق رشد هوش مصنوعی» می‌شود.

اما روند برنامه‌ریزی و مجوزدهی در بریتانیا بسیار کند است. گاهی پروژه‌های جدید باید سال‌ها منتظر بمانند تا به شبکه برق متصل شوند. مدیرعامل شرکت Segro، یکی از بزرگ‌ترین توسعه‌دهندگان املاک تجاری، سال گذشته گفته بود که ایستگاه‌های محلی برق (پست‌های توزیع) معمولاً به چندین سال زمان نیاز دارند تا ارتقا پیدا کنند و بتوانند ظرفیت برق بیشتری ارائه دهند.

به همین دلیل، برخی از توسعه‌دهندگان از این انتظار طولانی خسته شده‌اند و می‌خواهند برق مورد نیازشان را مستقیماً در محل مرکز داده تولید کنند. شرکت National Gas، که مسئول شبکه خطوط لوله گاز در بریتانیا است، تأیید کرده که پنج پروژه بزرگ مرکز داده در جنوب انگلستان درخواست اتصال به گاز داده‌اند. این خبر نخستین‌بار توسط روزنامه Financial Times گزارش شده بود.

وضعیت مشابهی نیز در ایالات متحده پیش‌تر رخ داده است. سال گذشته، شرکت‌های خطوط لوله گاز در آمریکا اعلام کردند که تعداد زیادی از اپراتورهای مراکز داده از آن‌ها درخواست تأمین حجم بالایی از گاز طبیعی کرده‌اند. دلیل این موضوع، تأخیر در اتصال پروژه‌های آن‌ها به شبکه برق بوده است.

معمولاً نتیجه نهایی این است که مجموعه‌های مراکز داده (Data Center Campus) در محل خود یک نیروگاه کوچک می‌سازند تا برق مورد نیاز سالن‌های داده را تولید کنند. این برق معمولاً توسط توربین‌های گازی تولید می‌شود، اما گاهی از سلول‌های سوختی اکسید جامد (Solid-Oxide Fuel Cells) استفاده می‌شود. بعضی از مراکز داده که توسط شرکت جهانی Equinix اداره می‌شوند، در حال حاضر از این نوع سلول‌های سوختی استفاده می‌کنند.

شرکت National Gas اعلام کرد که به دلیل محرمانه بودن تجاری، نمی‌تواند اطلاعات دقیق مربوط به درخواست‌های این مراکز داده را منتشر کند. با این حال، این شرکت به روزنامه Financial Times گفته است که پنج مرکز داده موردنظر در مجموع به حدود ۲.۵ گیگاوات ظرفیت برق نیاز دارند. این مقدار برق می‌تواند انرژی مورد نیاز چند میلیون خانه را تأمین کند.

این وضعیت نشان می‌دهد دولت بریتانیا در اجرای برنامه بلندپروازانه خود برای گسترش هوش مصنوعی با چه مشکلاتی روبه‌روست. دولت قصد دارد با استفاده از هوش مصنوعی به رشد اقتصادی کمک کند، اما اجرای این طرح به ساخت تعداد زیادی مرکز داده در سراسر کشور نیاز دارد — مراکزی که همگی باید برق قابل توجهی مصرف کنند. پیش‌بینی می‌شود تقاضای انرژی از سوی مراکز داده در ده سال آینده تا ۵۰۰ درصد افزایش پیدا کند.

بیشتر بخوانید: خرید هاست از برند کلونتیکس

نخست‌وزیر بریتانیا، کیر استارمر، در سخنرانی افتتاحیه‌ی رویداد London Tech Week در ماه ژوئن گفت:
«ما قرار است آزمایشگاه‌ها و مراکز داده بیشتری بسازیم — و این کار را بسیار سریع‌تر از قبل انجام خواهیم داد.»

با این حال، گزارشی از مؤسسه Tony Blair Institute for Global Change که اوایل همین ماه منتشر شد، هشدار داده است که بریتانیا احتمالاً به هدف خود برای سال ۲۰۳۰ دست نخواهد یافت. هدف دولت داشتن ۶ گیگاوات زیرساخت آماده برای هوش مصنوعی در خاک بریتانیاست. این گزارش علت این عقب‌ماندگی را کندی در فرایندهای برنامه‌ریزی و صدور مجوزها و همچنین محدودیت‌های شبکه برق ملی عنوان کرده است.

اوایل امسال، دولت بریتانیا نهادی با عنوان شورای انرژی هوش مصنوعی (AI Energy Council) تشکیل داد. اعضای این شورا شامل شرکت‌های بزرگ رایانش ابری، نمایندگانی از صنعت انرژی و مقاماتی مانند پیتر کایل (وزیر فناوری) و اد میلیبند (وزیر انرژی) هستند.

وظیفه این شورا اطمینان از آن است که سیستم انرژی بریتانیا بتواند نیازهای برق مربوط به زیرساخت‌های هوش مصنوعی و رایانش را پشتیبانی کند. با این حال، این شورا تاکنون جزئیات زیادی از فعالیت‌های خود منتشر نکرده و فقط دو جلسه برگزار کرده است.

ما دوباره از دولت پرسیدیم که شورای انرژی هوش مصنوعی چه اقداماتی برای ارتقای شبکه برق ملی انجام می‌دهد تا بتواند با افزایش تقاضای برق از سوی مراکز داده و سایر بخش‌ها مقابله کند؟

سخنگوی وزارت امنیت انرژی و خالص صفر (Department for Energy Security and Net Zero) در پاسخ گفت:
«از طریق شورای انرژی هوش مصنوعی، ما شرکت‌هایی مانند NESO، EDF، مایکروسافت و گوگل را گرد هم آورده‌ایم تا چالش‌های انرژی مرتبط با هوش مصنوعی را حل کنیم، زیرا می‌دانیم این فناوری می‌تواند رشد اقتصادی قابل توجهی ایجاد کند.»

«ما همچنین در حال همکاری با Ofgem (نهاد تنظیم‌کننده انرژی در بریتانیا) و شرکت‌های شبکه برق هستیم تا فرآیند قدیمی اتصال به شبکه را اصلاح کنیم و روند ساخت زیرساخت‌های جدید را سریع‌تر پیش ببریم. این کار باعث افزایش ظرفیت شبکه برق می‌شود و به مراکز داده کمک می‌کند تا سریع‌تر و راحت‌تر به شبکه متصل شوند.»

بیشتر بخوانید: خرید سرور با کیفیت 

ما می‌دانیم که استراتژی صنعتی دولت بریتانیا (Industrial Strategy) که در تابستان منتشر شد، شامل گام‌های بیشتری برای کمک به اتصال پروژه‌های مهمی مانند مراکز داده به شبکه برق است. یکی از این اقدامات، راه‌اندازی سرویسی به نام Connections Accelerator (شتاب‌دهنده اتصال) است که قرار است تا پایان امسال آغاز به کار کند.

در همین حال، بسیاری از پروژه‌های بزرگ مراکز داده در حال برنامه‌ریزی برای تولید برق مورد نیاز خود هستند، اما این کار نیز می‌تواند مشکلاتی به همراه داشته باشد. برای مثال، شرکت xAI متعلق به ایلان ماسک امسال به خاطر مرکز داده عظیم خود در ممفیس، ایالت تنسی، جنجال زیادی به پا کرد؛ زیرا گفته می‌شود این مرکز مقدار زیادی آلودگی هوا از طریق توربین‌های گازی خود تولید می‌کند.